گیرند. که در این تحقیق به دنبال آن هستیم که بدانیم آیا شرکت هایی که اقدامات اجتناب مالیاتی دارند گزارشگری مالی خود را به موقع برای ذینفعان(سهامداران،سرمایه گذاران ،بستانکاران) و سایر نهادهای قانونی افشاء میکنند.

1-3) اهمیت و ضرورت پژوهش
مالیات به عنوان اصلی ترین ابزار کسب درآمد برای دولت ها جهت رسیدن به اهداف اقتصادی از اهمیت ویژهای برخوردار است. گسترش و تنوع فعالیتهای اقتصادی و همچنین نقش فزایندۀ دولت ها در ایجاد و گسترش خدمات عمومی، تامین اجتماعی و گسترش تعهدات دولت در عرصههای اقتصادی واجتماعی و تلاش در جهت تحقق رشد اقتصادی و توزیع عادلانه درآمد، پرداخت و دریافت مالیات را به مسأله ای مهم و مؤثر تبدیل نموده است. در هر کشوری مالیات به عنوان یکی از ابزارهای اصلی دولت در اقتصاد، نقش بسیار مهمی را ایفا میکند به گونه ای که امروز در کشورهای صنعتی، بهبود و توسعۀ کارایی و اثربخشی اظهار مالیات مودیان و مطالبه آن توسط کارشناسان امور مالیاتی، ضمن رعایت اصل عدالت مالیاتی، از اهمیت زیادی برخوردار گردیده است (پژویان، جمشید1380) .
اجتناب از پرداخت مالیات به عنوان استفادۀ قانونی از نظام مالیاتی برای منافع شخصی، برای کاهش میزان مالیات قابل پرداخت به وسیلۀ ابزارهایی که در خود قانون است، تعریف میشود (پاسترناک و ریکو10، 2008) اجتناب از پرداخت مالیات، به فعالیت غیر قانونی که موجب کاهش درآمدهای دولت که برای امور زیربنایی و خدمات رفاهی و عمومی نیاز است، مربوط میشود (اتسانیا11،2011) در نتیجه اجتناب از پرداخت مالیات، در حال تبدیل شدن به نگرانی اصلی دولتهاست (گراویل12، 2009 ) تصور نتایج اجتناب از پرداخت مالیات، می تواند مهم ترین بحث در تحقیق های پیرامون این موضوع باشد .
اهمیت موضوع و چگونگی رابطه بین اجتناب مالیاتی و تأخیر غیرعادی در گزارشگری مالی از یک سو و کمبود پژوهش های خارجی و داخلی از سوی دیگر انگیزه اصلی انجام این پژوهش است. مطالعه حاضر به بررسی این موضوع می پردازد که آیا اجتناب از پرداخت مالیات می تواند باعث تأخیر غیرعادی در ارائه گزارش مالی شرکت ها به صاحبان سهام(سرمایه گذاران بالفعل)،سرمایه بالقوه وبستانکاران و سایر نهادهای قانونی جهت اتخاذ تصمیم مناسب و به موقع گردد.. پژوهش حاضر در اندازه گیری اجتناب مالیاتی، متغیرهای کنترلی و نحوه ی محاسبه تأخیر غیرعادی در گزارشگری مالی با پژوهش های داخلی متفاوت است. احتمال می رود بین بازارسازی سهام برروی درجه نقدشوندگی و ثبات قیمت آن ها شرکت ها رابطه مثبت و معنی داری وجود داشته باشد.

1-4) اهداف پژوهشی
هدف این تحقیق تکمیل شکاف موجود در عرصه ادبیات موضوعی با بررسی پاسخ به این پرسش است که چه رابطه‌ای بین اجتناب مالیاتی و تأخیر غیرعادی در گزارشگری مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران وجود دارد. اهداف تحقیق در دو بخش شامل اهداف عملی و اهداف کاربردی به شرح زیر بیان می گردند.
1-4-1) اهداف علمی
اهمیت موضوع و چگونگی رابطه بین اجتناب مالیاتی و تأخیر غیرعادی در گزارشگری مالی از یک سو و کمبود پژوهش های خارجی و داخلی از سوی دیگر انگیزه اصلی انجام این پژوهش شد اگر چه تحقیقات دانشگاهی بیشتری چه در داخل کشور و چه در خارج از کشور، در ارتباط با اجتناب مالیاتی و تأثیر عوامل مختلف بر آن صورت گرفته است ، اما با این وجود بیشتر این تحقیقات معطوف به تأثیر عوامل و متغیرهای مختلف بر سیاست‌ها و قوانین درون شرکتی بوده و تا به‌ حال تحقیقی در خصوص بررسی رابطه بین اجتناب مالیاتی و تأخیر غیرعادی در گزارشگری مالی در ایران انجام نگرفته است، لذا پژوهش حاضر در اندازه گیری اجتناب مالیاتی، متغیرهای کنترلی و نحوه ی محاسبه تأخیر غیرعادی در گزارشگری مالی با پژوهش های داخلی کاملاً متفاوت بوده و با جنبه نوآورانه خود به دنبال ارتقای مبانی نظری و غنی‌تر نمودن ادبیات موضوع حاضر است.
1-4-2) اهداف کاربردی
اطلاعات سود برای اینکه مربوط باشد، باید به سرعت در بازار منتشر و در دسترس استفاده کنندگان قرار گیرد . به عبارت دیگر، اطلاعات باید به موقع باشد . به موقع بودن سود، به توانایی سود جاری در انتقال اطلاعات جاری مربوط می باشد . به موقع بودن سود اشاره به این دارد که سود قادر است اطلاعات را به شکل کارامدتر منتقل کند از این رو، اقلام سود حاوی اطلاعات مفید و کیفی بیشتر برای سرمایه گذاران برون سازمانی هستند و باعث کاهش عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیران و سرمایه گذاران خواهد شد. در این تحقیق به موقع بودن سود به عنوان شاخصی برای عدم تقارن اطلاعاتی مطرح می گردد و انتظار میرودکه به موقع بودن سود بر واکنش بازار نسبت به اجتناب مالیاتی تأثیر بگذارد . همچنین اگر اطلاعات مربوط به سود به موقع باشند، منجر به کاهش عدم تقارن اطلاعاتی و در نتیجه واقعی شدن بازده موردانتظار سرمایه گذاران میگردد. وانگ13 (2010) نشان داد شرکت هایی که سود به موقع تری دارند، بدلیل کاهش عدم تقارن اطلاعاتی بین مدیران و سرمایه گذاران قیمت سهام آنها سقوط کمتری خواهد داشت. و از آنجایی که بین خطر سقوط قیمت سهام با اجتناب مالیاتی رابطه مثبتی وجود دارد (فروغی،داریوش؛ میرزائی، منوچهر و رسائیان، امیر) و بدان جهت خطر سقوط قیمت سهام در بازار یکی از نگرانی های اصلی سرمایه گذاران است و پژوهش در این زمینه می تواند برای بازار سرمایه حائز اهمیت باشد که با بررسی شرکت هایی که صورتهای مالی خود را
بدون اجتناب مالیاتی و به موقع گزارش می نمایند و مقایسه آن با شرکت هایی که صورتهای مالی خود را با اجتناب مالیاتی تهیه وبا تأخیر غیرعادی گزارش می نمایند ، از نگرانی های دولت (اجتناب مالیاتی شرکت) و نگرانی های اصلی سرمایه گذاران (تصمیم گیری ناآگاهانه ) بکاهد ، بنابراین میتوان با ارائه رهنمودهای متکی بر نتایج پژوهش به این اهداف دست یافت ، و بدین گونه باعث کمک به استفاده کنندگان صورتهای مالی ، مدیران شرکتها و نهادهای تدوین کننده قوانین و مقررات مالیاتی و مالی شد. بنابراین نتایج تحقیقات حاضر می تواند برای گروه‌های زیر قابل استفاده باشد :
1- نهادهای تدوین کننده قوانین و مقررات مالیاتی و مالی
2- سرمایه‌گذاران بخش خصوصی، مردم و دولت
3- سهام‌داران شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران
4- مدیران شرکت ها
5- مؤسسات مالی و اعتباری و سرمایه‌گذاری
6- متخصصین و تحلیل‌گران مالی و
7- محققان و دانشجویان.
1-5) سوالات و فرضیه‌های پژوهش
پس از بررسی مساله تحقیق و مطالعات مقدماتی درباره جواب‌های ممکن، برای پاسخ به سوالات مطرح شده در قسمت بیان مسأله، فرضیه‌های زیر تدوین شده‌اند:
1- آیا بین اجتناب مالیاتی و تأخیر در گزارشگری مالی شرکت ها رابطه معنی داری وجود دارد؟
2- آیا بین نرخ مؤثر مالیات و تأخیر غیرعادی در تصویب سود سالیانه شرکت رابطه معنی داری وجود دارد؟
3- آیا بین نرخ مؤثرمالیات نقدی پرداختی و تأخیر غیرعادی در تصویب سود سالیانه شرکت رابطه معنی داری وجود دارد؟
4- آیا بین تفاوت دفتری مالیات و تأخیر غیرعادی در تصویب سود سالیانه شرکت رابطه معنی داری وجود دارد؟

فرضیه اصلی :
بین اجتناب مالیاتی و تأخیر غیرعادی در گزارشگری مالی رابطه مستقیم ومعنی دار وجود دارد.
فرضیه های فرعی:
1- بین نرخ مؤثر مالیات و تأخیر غیرعادی در تصویب سود سالیانه شرکت ارتباط منفی و معنی دار وجود دارد 2- بین نرخ مؤثرمالیات نقدی پرداختی و تأخیر غیرعادی در تصویب سود سالیانه شرکت ارتباط منفی و معنی دار وجود دارد.
3- بین تفاوت دفتری مالیات و تأخیر غیرعادی در تصویب سود سالیانه شرکت ارتباط مثبت و معنیدار وجود دارد .
1-6) روش پژوهش
روش تحقیق مورد استفاده در این پژوهش از نوع تحقیقات همبستگی، از انواع تحقیقات توصیفی می‌باشد (در پژوهش توصیفی از نوع همبستگی، محقق به بررسی روابط بین دو یا چند متغیر می‌پردازد). شیوه استدلال پژوهش، قیاسی‌ـ استقرایی می‌باشد. قیاسی به این دلیل که برای چارچوب نظری و پیشینه پژوهش از مسیر کتاب‌خانه، مقالات و اینترنت استفاده شده است و استقرایی به دلیل آن‌که جمع‌آوری اطلاعات از مسیر داده‌های اولیه برای قبول یا رد فرضیهها انجام پذیرفته است. در این پژوهش با توجه به نوع داده و روش‌های تجزیه و تحلیل آماری موجود، از روش «داده‌های پانل دیتا» استفاده می‌شود. زیرا به ‌منظور بررسی رابطه‌ی بین اجتناب مالیاتی با تأخیر غیرعادی در گزارشگری مالی، متغیرهای پیش‌بینی و برآورد شده از دو جنبه متفاوت مورد بررسی قرار می‌گیرند. از یک سو، این متغیرها در میان شرکت‌های مختلف و از سوی دیگر، در دوره زمانی مورد نظر آزمون می‌شوند.

1-7) قلمرو پژوهش
1-7-1) قلمرو موضوعی
بررسی رابطه بین اجتناب مالیاتی و تأخیر غیرعادی در گزارشگری مالی .
1-7-2) قلمرو زمانی
قلمرو زمانی این تحقیق در برگیرنده سال‌های 1384 الی 1391 می‌باشد .
1-7-3) قلمرو مکانی
از آن‌جایی که شرکت های بورس اوراق بهادار تهران مشمول مقررات خاص سازمان بورس می‌باشند، انتظار می‌رود اطلاعات تهیه شده از سوی این شرکت ها از انسجام، قابلیت اعتماد و کیفیت بالاتری برخوردار باشند. لذا قلمرو مکانی یا همان جامعه آماری این تحقیق شامل شرکت های فعال در بورس اوراق‌بهادار تهران بوده، که طی دوره زمانی تحقیق کلیه اطلاعات مالی آن‌ها در بورس ارائه شده است.

1-8) جامعه و نمونه آماری پژوهش
در تحقیق حاضر کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در یک بازه زمانی 8 ساله، از سال 1384 تا 1391، جامعه آماری تحقیق می‌باشند، نمونه تحقیق به روش حذفی، پس از اعمال پیش فرض‌ها انتخاب می‌گردد.

1-9) تعاریف واژگان کلیدی (تعاریف عملیاتی واژگان)
1-9-1) تعاریف عملیاتی
برخی از واژه‌ها و اصطلاحاتی که به طور رایج در این تحقیق مورد استفاده قرار می‌گیرند، به صورت زیر تعریف می‌شوند. تعریف اصطلاحات از یک سو موجب جهت‌دهی بحث و از سوی دیگر موجب پیش‌گیری برداشت‌های متفاوت خوانندگان از اصطلاحات کاربردی می‌شود.
1-9-2) اجتناب مالیاتی
اجتناب از مالیات، یک نوع سوء استفاده رسمی از قوانین مالیاتی است. این مقوله به بررسی و یافتن راههای گریز از پرداخت مالیات در قوانین مالیاتی مرتبط می شود که مؤدیان به آن وسیله خود را به نحوی از افراد مشمول مالیات کنار می زنند. (دهالیوال و همکاران14، 2004).
رگو15 (2003) اجتناب از پرداخت مالیات را به عنوان استفاده از روش های برنامه ریزی مالیاتی که به طور قانونی، پرداخت مالیات بر درآمد شرکت ها را کاهش میدهد، تعریف کرده است. اجتناب از پرداخت مالیات به طور کلی کاهش آشکار مالیات تعریف شده است (هانلون وهتزمن16،2009) فعالیتهای اجتناب از پرداخت مالیات به طور متداول به ابزارهای صرفه جویی مالیات که منابع را از دولت به سهامداران انتقال میدهد و بنابراین ارزش بعد از مالیات شرکت را افزایش میدهد، مربوط میش
ود (دسایی و دارماپالا17،2009)
1-9-3) به‌ موقع‌ بودن‌
هرگاه‌ تأخیری‌ نابجا در گزارش‌ اطلاعات‌ رخ‌ دهد، اطلاعات‌ ممکن‌ است‌ خصوصیت‌ مربوط‌ بودن‌ خود را از دست‌ بدهد. ممکن‌است‌ لازم‌ شود که‌ مدیریت‌ نوعی‌ موازنه‌ بین‌ مزیتهای‌ نسبی‌ “گزارشگری‌ به‌موقع‌” و “ارائـه‌ اطلاعات‌ قابل‌ اتکا” برقرار کند. برای‌ ارائـه‌ به‌ موقع‌ اطلاعات‌، اغلب‌ ممکن‌ است‌ لازم‌ شود قبل‌ از مشخص‌ شدن‌ همه‌ جنبه‌های‌ یک‌ معامله‌ یا رویداد، اطلاعات‌ موجود گزارش‌ شود که‌ این‌ از قابلیت‌ اتکای‌ آن‌ می‌کاهد. به‌عکس‌، هرگاه‌ به‌منظور مشخص‌شدن‌ همه‌ جنبه‌های‌ مزبور، گزارشگری‌ با تأخیر انجام‌ گردد، اطلاعات‌ ممکن‌ است‌ کاملاً قابل‌ اتکا شود، لیکن‌برای‌ استفاده‌کنندگانی‌ که‌ باید طی‌ این‌ مدت‌ تصمیماتی‌ اتخاذ کنند بی‌فایده‌ شود. برای‌ نیل‌ به‌ موازنـه‌ بین‌ خصوصیات‌ مربوط‌بودن‌ و قابل‌ اتکابودن‌، باتوجه‌ به‌ الزامات‌ قانونی‌ در مورد زمان‌ ارائـه‌ اطلاعات‌، مهمترین‌ موضوعی‌ که‌ باید مورد توجه‌ قرار گیرد این‌ است‌ که‌ چگونه‌ به‌ بهترین‌ وجه‌ به